Τετάρτη 30 Μαρτίου 2011

Επιστημονική Καθοδήγηση (Αντωνάρας Δ. Γεώργιος)


Επιστημονική Καθοδήγηση

Αντωνάρας Δ. Γεώργιος

H εφαρμοσμένη διδακτική πράξη απαιτεί την βελτίωση του επιστημονικού επιπέδου του διδάσκοντος καθηγητή (περιοδική επιμόρφωση) και την υποστήριξη και βελτίωση του διδακτικού έργου του στην τάξη  (τρόπος διδασκαλίας , μέσα και μέθοδοι) .

Ενδοσχολική επιστημονική καθοδήγηση
Όσον αφορά το τρόπο διδασκαλίας στη τάξη πρέπει να υπάρχει η απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή ώστε να μπορούν να επιτευχθούν οι στόχοι του μαθήματος . Δηλ. εποπτικά μέσα ώστε να μπορεί να υποστηριχτεί μία σύγχρονη διδασκαλία που σημαίνει για κάθε μάθημα πρέπει να υπάρχει το αντίστοιχο εκπαιδευτικό  υλικό.

Παραδείγματος χάριν για την αποδοτικότερη  διεξαγωγή του μαθήματος της Φυσικής είναι απαραίτητο τουλάχιστον ένα εργαστήριο που θα έχει την κατάλληλη υποδομή για την διεξαγωγή του μαθήματος .Αντίστοιχα το ίδιο θα πρέπει να ισχύει για κάθε διδασκόμενο μάθημα .
Μία σημαντική παράμετρος παρακολούθησης και βελτίωσης του τρόπου και των μεθόδων διδασκαλίας ενός μαθήματος , ανεξαρτήτως της υπάρχουσας υλικοτεχνικής υποδομής του κάθε σχολείου , είναι ο υφιστάμενος υποστηριχτικός μηχανισμός  στο επίπεδο της σχολικής μονάδας.
Η επιστημονική καθοδήγηση στο επίπεδο της σχολικής μονάδας θα μπορούσε  να βασιστεί στους συντονιστές των μαθημάτων που διδάσκονται στη σχολική μονάδα , οι αρμοδιότητες των οποίων θα ήταν να συνεργάζονται με τους διδάσκοντες το μάθημα καθηγητές  ώστε να εφαρμόζεται το αναλυτικό πρόγραμμα εκπαίδευσης  με τον αποδοτικότερο δυνατό τρόπο προς όφελος των διδασκομένων .
Οι συντονιστές μαθημάτων σε συνεργασία με τον Διευθυντή και τους Υποδιευθυντές παρακολουθούν την ύλη καθώς και την διδακτική διαδικασία κάθε διδασκομένου μαθήματος  από τους εκπαιδευτικούς  και στην περίπτωση που εντοπίσουν προβλήματα στην διεξαγωγή κάποιων μαθημάτων προσπαθούν να τα λύσουν στα πλαίσια της σχολικής μονάδας  (αναπροσαρμογή προγράμματος κλπ) .
Σχολικοί Σύμβουλοι
Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας της εκπαίδευσης είναι ο Σχολικός σύμβουλος ο ρόλος του οποίου είναι , σε συνεργασία με την διεύθυνση τη σχολικής μονάδας , να προωθεί τους εκπαιδευτικούς στόχους του Υπουργείου παιδείας  και να συναντάται με τους διδάσκοντες σε προσυννενοημένες συναντήσεις , προκειμένου να τους καθοδηγήσει επιστημονικά και παιδαγωγικά , δηλ.
α) να συζητήσει μαζί τους τα τυχόν διδακτικά προβλήματα που οι διδάσκοντες  αντιμετωπίζουν  
β) να τους συμβουλεύσει για τον τρόπο οργάνωσης της διδασκαλίας και
γ) να τους προσφέρει βοηθητικό υλικό , βιβλία φυλλάδια, σημειώσει καθώς επίσης και σχετική με το μάθημα βιβλιογραφία .
Στην περίπτωση των νεοδιορισμένων καθηγητών είναι εκείνος που θα εισαγάγει , θα στηρίξει και θα καθοδήγηση τον καθηγητή στην πρώτη του επαφή με την εκπαιδευτική διαδικασία σε συνεργασία πάντα με την σχολική μονάδα .
Ο σχολικός Σύμβουλος των φυσικών μέσω των ΕΚΦΕ , όπως και οι Σχολικοί σύμβουλοι των άλλων ειδικοτήτων σε προσυννενοημένες συναντήσεις με του διδάσκοντες το μάθημα της ειδικότητάς του , μπορεί να καθοδηγήσει επιστημονικά το σύνολο των εκπαιδευτικών της περιφέρειας ευθύνης του τόσο της πρωτοβάθμιας όσον και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ώστε το μάθημα να γίνεται με τον πιο πρόσφορο και αποδοτικότερο τρόπο .
Εκπαίδευση και Πανεπιστήμιο
Το γνωστικό αντικείμενο ενός απόφοιτου  Πανεπιστημίου είναι πιθανόν να περιοριστεί στον χρόνο απόκτησης του πτυχίου του . Η εξέλιξη της επιστήμης όμως δεν είναι χρονικά περιορισμένη  και σε επιστήμες όπως οι θετικές , οι εξελίξεις είναι τόσο ραγδαίες ώστε η επανεκπαίδευση των επιστημόνων να κρίνεται τελείως απαραίτητη . Στις ανθρωπιστικές επιστήμες οι αλλαγή των επιστημονικών τάσεων καθώς και η εισαγωγή τεχνολογιών στον τρόπο διδασκαλίας καθιστά επίσης απαραίτητη την περιοδική επανεκπαίδευση των διαφόρων ειδικοτήτων .
Ένας άλλος λόγος που καθιστά την περιοδική επανεκπαίδευση των διδασκόντων υποχρεωτική είναι ότι ο διδάσκων μετά από ορισμένα χρόνια παρουσίας στην τάξη πρέπει να για ένα μικρό χρονικό διάστημα από διδάσκων να μετατραπεί σε διδασκόμενο ώστε να αποκτήσει υψηλού επιπέδου επιστημονικές και παιδαγωγικές γνώσεις οι οποίες θα τον βοηθήσουν σε επιστημονικό και ψυχικό επίπεδο ώστε να γίνει πιο αποδοτικός κατά την επιστροφή του στην αίθουσα .
Την επανεκπαίδευση των καθηγητών πρέπει υποχρεωτικά να την αναλάβει το Πανεπιστήμιο της περιφέρειας στην οποία ανήκει οργανικά ο εκπαιδευτικός , ώστε η εκπαίδευση να έχει τόσο το επιστημονικό κύρος αλλά και την επιστημονική αρτιότητα που απαιτείται . Η μορφή της εκπαίδευσης αυτής μπορεί να γίνεται υπό μορφή διαλέξεων , με υποχρεωτική  παρουσία από την πλευρά των εκπαιδευομένων  στο τέλος των οποίων θα είναι υποχρεωμένοι οι εκπαιδευόμενοι  να παρουσιάσουν εργασίες των οποίων η ποιότητα θα βαθμολογείται . Το πρόγραμμα και το περιεχόμενο της εκπαίδευσης αυτής μπορεί να αποσαφηνιστεί σε συνεργασία του Υπουργείου Παιδεία και το Πανεπιστήμιο .
Το κρίσιμο χρονικό διάστημα της επανεκπαίδευσης του καθηγητή είναι να αρχίζει μετά από δεκαετή παρουσία του στην τάξη και ο χρόνος εκπαίδευσης πρέπει να είναι τουλάχιστον ένα έτος .
Επιστημονική Καθοδήγηση και Υπουργείο παιδείας
Την κύρια ευθύνη της επιστημονικής καθοδήγησης την έχει η κεντρική Εξουσία δηλ το Υπουργείο Παιδείας . Το Υπουργείο Παιδείας στην περίπτωση που χρειαστεί να εισάγει καινούργια αντικείμενα εκπαίδευσης ή ακόμα και να κάνει παρεμβάσεις που θεωρεί απαραίτητες όσον αφορά την εκπαιδευτική διαδικασία πρέπει να έχει τον μηχανισμό να τα περάσει και να τα ενσωματώσει  στην εκπαίδευση .
Δεν είναι πάντα ιδιαίτερα εύκολο κάτι τέτοιο και πολύ περισσότερο δεν μπορεί να γίνει με την ανακοίνωση μιας απόφασης .
Ο καλλίτερος τρόπος παρέμβασης είναι το Υπουργείο Παιδείας σε συνεργασία με το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και την ΟΛΜΕ μέσω των Σχολικών Συμβούλων να καθοδηγήσουν επιστημονικά τους εκπαιδευτικούς που θα διδάξουν τα συγκεκριμένα αντικείμενα .

Συμπεράσματα-Παρατηρήσεις  
Σε επίπεδο Περιφερειακής Δ/νσης Εκπαίδευσης λειτουργεί η Δ/νση Επιστημονικής Καθοδήγησης της οποίας Δ/ντής είναι Σχολικός Σύμβουλος .
Σε επίπεδο Δ/νσης Εκπαίδευσης λειτουργεί Γραφείο Σχολικών Συμβούλων (Σ.Σ) . Η στέγαση, η υλικοτεχνική υποδομή και Γραμματειακή Υποστήριξη σε επίπεδο Γραφείου Σ.Σ πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα .
Η Δ/νση Επιστημονικής Καθοδήγησης είναι σε άμεση διασύνδεση με το Π.Ι και συμμετέχει θεσμικά στα αντίστοιχα τμήματά του καθώς επίσης οι Σ.Σ έχουν καθοριστικό ρόλο σε όλους τους εκπαιδευτικούς φορείς των Υπουργείων (Κ.Ε.Ε , ΟΕΠΕΚ κ.λπ) . Σε επίπεδο Δ/νσης Εκπαίδευσης και ειδικότερα στο Γραφείο Επιστημονικής  Καθοδήγησης ο επικεφαλής Σ.Σ ασκεί καθήκοντα συντονισμού των ενεργειών των Σ.Σ .
Ο θεσμός της Επιστημονικής Καθοδήγηση έχει σήμερα πολλά προβλήματα ή και υπολειτουργεί . Πρέπει άμεσα να ληφθούν μια σειρά από μέτρα για την αναβάθμιση του θεσμού και την ουσιαστική λειτουργία του . Απαιτείται η σαφής οριοθέτηση των αρμοδιοτήτων του Θεσμού ώστε να επιτυγχάνεται μια αρμονική συνεργασία με τους φορείς της εκπαίδευσης .