Ομάδα Β4: Ο Ρόλος του Συνδικαλιστικού Κινήματος των Εκπαιδευτικών

Μέλη:

• Γεωργιάδης Θωμάς
• Καλατζή Ράνια
• Καλομοίρης Γρηγόρης
• Μαυρέλης Ιάκωβος
• Παναγιωτοπούλου Εύη

Συντονιστής: Μπάτρης Άγγελος

(Ευχαριστούμε το Θέμη Κοτσιφάκη για την αναφορά στο συνδικαλιστικό κίνημα άλλων χωρών.)

1)   Γενικά

Το συνδικαλιστικό κίνημα είναι σημαντικό μέρος του κοινωνικού κεφαλαίου. Η αντιπαράθεσή του με τις εκάστοτε αντεργατικές πολιτικές συμπυκνώνει θεμελιακές αντιθέσεις της κοινωνίας. Από την έκβαση της κρίνονται μεγάλα συμφέροντα. Η αποτελεσματικότητα του συνδικαλιστικού κινήματος έχει μεγάλη σημασία για τους εργαζόμενους και προϋποθέτει, μεταξύ άλλων, κατανόηση των κοινωνικοοικονομικών δομών, των μορφών εκμετάλλευσης και των μηχανισμών αλλοτρίωσης.

Το συνδικαλιστικό κίνημα στο χώρο της εκπαίδευσης, ειδικότερα, έχει διπλό καθήκον να προστατεύει τα δικαιώματα των εκπαιδευτικών αλλά και να προασπίζει την εκπαίδευση ως δημόσιο και κοινωνικό αγαθό. Έτσι, ο εκπαιδευτικός συνδικαλισμός προϋποθέτει ευαισθησία στη διαφύλαξη του δημόσιου χαρακτήρα της εκπαίδευσης και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών δομών.

2)   Ιστορική Αναφορά στη Συμβολή του Συνδικαλιστικού Κινήματος
των Εκπαιδευτικών της Δημόσιας Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (Δ.Ε.)

Η ΟΛΜΕ ιδρύεται το 1924. Το 1936 η δικτατορία της 4ης Αυγούστου τη διαλύει. Επανιδρύεται το 1949.

1955 Τετραήμερη απεργία για καθιέρωση εκπαιδευτικού μισθολογίου. 4.200 εκπαιδευτικοί παραιτούνται διαμαρτυρόμενοι για την ανεπάρκεια της υλικοτεχνικής υποδομής, του αριθμού εκπαιδευτικών και της εκπαίδευσής τους, καθώς και για την αλλαγή των αναλυτικών προγραμμάτων.

1961–63 Απεργία διαρκείας (με ΔΟΕ) κατακτά αυξήσεις. Νέα απεργία λήγει με πολιτική επιστράτευση.

1964–66 Ικανοποιούνται οικονομικά αιτήματα της ΟΛΜΕ με χορήγηση επιδόματος. Η ΟΛΜΕ στηρίζει τη μεταρρύθμιση του Γ. Παπανδρέου για δημόσια δωρεάν παιδεία και καθιέρωση της Δημοτικής. Λίγο αργότερα νέο ενιαίο μισθολόγιο υποβαθμίζει τους εκπαιδευτικούς.

1967–74 Η δικτατορία διορίζει δοτή διοίκηση της ΟΛΜΕ και αναστέλλει τη μεταρρύθμιση του 1964. Το ωράριο αυξάνεται και επιβάλλεται δεκάωρη υποχρεωτική υπερωριακή εργασία. Οι εκπαιδευτικοί εξουθενώνονται οικονομικά και ηθικά και αρχίζουν να αρθρώνουν σοβαρή αμφισβήτηση από το 1970.

1975 Εκλέγεται νέο Δ.Σ. Κεντρικά αιτήματα η κάθαρση από τους υποστηρικτές της χούντας, η άρση των μισθολογικών αδικιών και η ψήφιση νέου νόμου για την εκπαίδευση.

1976 Μεταρρύθμιση Ράλλη (ν. 309/76). Εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση, χωρισμός σε Γυμνάσιο – Λύκειο (γενικό και τεχνικό), καθιέρωση της Δημοτικής, αλλαγές στα αναλυτικά προγράμματα, αλλαγές στη διοίκηση, ευνοϊκές ρυθμίσεις για τη βαθμολογική και μισθολογική εξέλιξη των εκπαιδευτικών, καθώς και μείωση του διδακτικού ωραρίου στις 23–19 ώρες ανάλογα με τα έτη υπηρεσίας.

1977 Απεργία διαρκείας. Δίνεται αύξηση της υπερωριακής αποζημίωσης.

1980 Απεργία διαρκείας λήγει με δικαστική απόφαση, ως «παράνομη και καταχρηστική».

1985 Νόμος – πλαίσιο της εκπαίδευσης 1566/85. Μείωση του διδακτικού ωραρίου στις 21–18 ώρες.

1988 Πρώτη απεργία στις εξετάσεις. Ο υπουργός Παιδείας Γιώργος Παπανδρέου παραχωρεί υπερωριακό επίδομα εξωδιδακτικού έργου, επίδομα βιβλίων, μερική επιστροφή κρατήσεων απεργίας, δέσμευση για μείωση ωραρίου μητέρων, ενιαία κατηγορία μεταθέσεων και κατάργηση του «ευδοκίμου», πιστώσεις για λειτουργικές δαπάνες των σχολείων, ανύψωση των κλιμακίων μερικών κλάδων, αύξηση αποζημιώσεων για τις Γενικές Εξετάσεις και τις υπερωρίες, ενισχυτική διδασκαλία στο Γυμνάσιο, κάλυψη των κενών, νέες οργανικές, γραμματείς στα Γυμνάσια – Λύκεια και 100 υποτροφίες ΙΚΥ για εκπαιδευτικούς Δ.Ε.

1990 Απεργία διαρκείας στις Γενικές Εξετάσεις. Το Υπουργείο Παιδείας τις αναβάλλει παρατείνοντας το διδακτικό έτος και πραγματοποιούνται τελικά στις 16 Ιουλίου.

1990, Νοέμβρης. Τα Προεδρικά Διατάγματα του υπουργού Παιδείας κ. Κοντογιαννόπουλου πυροδοτούν καταλήψεις εκατοντάδων σχολείων σε όλη τη χώρα. Επιθέσεις παρακρατικών και δυνάμεων καταστολής στα κατειλημμένα σχολεία. Σε μια από αυτές, στις 8/1/1991, δολοφονείται στην Πάτρα ο αγωνιστής εκπαιδευτικός Νίκος Τεμπονέρας υπερασπιζόμενος τους μαθητές του και τη Δημόσια Εκπαίδευση.

1994–96 Αναστέλλεται το ΠΔ 320/93 για την «Αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου και των εκπαιδευτικών» και μειώνεται το ωράριο από 18 σε 16 ώρες στα 20 χρόνια υπηρεσίας.

1997 Μεγαλειώδης δίμηνη απεργία της ΟΛΜΕ κατακτά 8.000 διορισμούς και επίδομα εξωδιδακτικής απασχόλησης 150 ευρώ με τιμαριθμική αναπροσαρμογή, που μαζί με επόμενες αγωνιστικές κινητοποιήσεις το έφερε στα 355 ευρώ στις αρχές του 2010.

1997, Αύγουστος. Με υπουργό Παιδείας τον Γ. Αρσένη ψηφίζεται ο ν. 2525/97 που εντείνει τα αδιέξοδα στην εκπαίδευση, υποβαθμίζει το μορφωτικό ρόλο του Λυκείου, εντείνει τον κοινωνικό αποκλεισμό μαθητών από φτωχά λαϊκά στρώματα και οδηγεί σε εμπορευματοποίηση και ιδιωτικοποίηση των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων. Η δράση μας (1997–2001) και η οικοδόμηση πανεκπαιδευτικού μετώπου αντίστασης υποχρεώνει τις κυβερνήσεις σε διορθωτικά μέτρα (κατάργηση των Πανελλαδικών Β΄ Λυκείου, μείωση των πανελλαδικώς εξεταζόμενων μαθημάτων από δεκαπέντε σε έξι κ.λπ.)

2006 Η ΟΛΜΕ με 12 μέρες απεργίας συμπαρατάσσεται με την απεργία διαρκείας της ΔΟΕ, κερδίζοντας τη μονοετή υποχρεωτική προσχολική αγωγή και επίδομα διδακτικής προετοιμασίας ύψους 105 ευρώ.

2007 Η ΟΛΜΕ συμμετέχει στις νικηφόρες κινητοποιήσεις για την υπεράσπιση του άρθρου 16 του Συντάγματος για το δημόσιο χαρακτήρα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Η ΟΛΜΕ συνεχίζει να αγωνίζεται για την υπεράσπιση της μόρφωσης ως κοινωνικού αγαθού, για τη θεσμοθέτηση δωδεκάχρονης δωρεάν δημόσιας εκπαίδευσης, και κατά της μαθητικής διαρροής και της σχολικής αποτυχίας. Αρθρώνει ολοένα περισσότερες θεσμικές διεκδικήσεις σχετικές με την εκπαίδευση, ενώ τα 30 τελευταία χρόνια έχει οργανώσει εννέα συνέδρια με εκπαιδευτικό περιεχόμενο. Ακόμη, η επιμόρφωσή μας αποτελεί αίτημα όλων των κινητοποιήσεων. Η ίδρυση των Σχολών Επιμόρφωσης Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης αποτέλεσε κατάκτηση του κλάδου, ανεξάρτητα από τις διαφωνίες μας ως προς την οργάνωση και λειτουργία τους. Το 1979 ο κλάδος οργάνωσε επιμορφωτικά μαθήματα που το Υπουργείο Παιδείας απαγόρευσε. Η επιμόρφωση ήταν κεντρικό αίτημα της μεγάλης απεργίας του 1997.

Η ΟΛΜΕ αντιμετωπίζει ενιαία το περιεχόμενο της εκπαίδευσης, την υλικοτεχνική υποδομή και τον εκπαιδευτικό. Αγωνιζόμαστε για εκπαίδευση αντίστοιχη των προσδοκιών της νέας γενιάς και των αναγκών της εποχής και της κοινωνίας μας, όπως και για εκπαιδευτικούς όχι σε ρόλο απλών εκτελεστών άνωθεν εντολών, αλλά ενεργητικών συμμέτοχων στη χάραξη εκπαιδευτικής πολιτικής.

Το συνδικαλιστικό μας κίνημα συνέβαλε σε σημαντικές εκπαιδευτικές κατακτήσεις, όπως καθιέρωση της Δημοτικής, διδασκαλία Αρχαίων Ελληνικών από μετάφραση στο Γυμνάσιο, επέκταση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης σε εννέα χρόνια και σταδιακή μείωση του αριθμού των μαθητών ανά τμήμα, για την οποία εξακολουθούμε να αγωνιζόμαστε. Σημαντική κατάκτηση για διδάσκοντες αλλά και διδασκόμενους αποτελεί τέλος η μείωση του εβδομαδιαίου διδακτικού ωραρίου από 32 ώρες πριν από δεκαετίες σε 21–16 σήμερα, και οφείλουμε να την υπερασπίσουμε από τους σχεδιασμούς για αύξηση του ωραρίου.

3)   Η Σημερινή Κατάσταση του Εκπαιδευτικού Συνδικαλιστικού Κινήματος

Μετά τη δικτατορία το συνδικαλιστικό κίνημα συσπείρωνε τη μεγάλη μάζα των εργαζόμενων και της κοινωνίας. Σήμερα, όμως, παρουσιάζεται διστακτικό και ανέτοιμο, με σοβαρά προβλήματα μαζικότητας, οργάνωσης και ενότητας, με προβλήματα κινηματικού και ταξικού προσανατολισμού και αυτονομίας από την εργοδοσία και την εκάστοτε κυβέρνηση. Παρατηρούνται διασπαστικά φαινόμενα στη συγκρότηση και στις εκδηλώσεις του συνδικαλιστικού κινήματος, το οποίο συχνά αδυνατεί να επηρεάσει ουσιαστικά τις εξελίξεις. Η δημοκρατική λειτουργία πολλών σωματείων είναι προβληματική ή υποτυπώδης, η συμμετοχή των μελών τους είναι φτωχή και ο μορφωτικός τους ρόλος είναι υποβαθμισμένος. Σε μερίδα συνδικαλιστών κυριαρχεί η λογική της συνδιαχείρισης και συνδιοίκησης, υπονομεύοντας τον κινηματικό χαρακτήρα του συνδικαλισμού και υποκαθιστώντας τον με δίκτυα πελατειακών σχέσεων. Με αφορμή τέτοια φαινόμενα η πολιτική εξουσία ασκεί πίεση στο συνδικαλιστικό κίνημα και προωθεί τον κοινωνικό αυτοματισμό, για να εμφανίσει το κίνημα και τους εκπροσώπους του ως υπεύθυνους για τα δεινά.

Η ύπαρξη εκατοντάδων Σωματείων και δεκάδων Ομοσπονδιών στο Δημόσιο αποτελεί επίσης πρόβλημα. Ταυτόχρονα, η ύπαρξη δύο Συνομοσπονδιών (Γ.Σ.Ε.Ε. και Α.Δ.Ε.Δ.Υ.), σε συνδυασμό με τις κομματικές – παραταξιακές σκοπιμότητες, δυσκολεύει την αγωνιστική και ενιαία δράση όλων των εργαζομένων.

Σε μικρότερη έκταση, αντίστοιχα φαινόμενα παρατηρούνται στο εκπαιδευτικό συνδικαλιστικό κίνημα:

•   Χαμηλή συμμετοχή, ιδιαίτερα νέων. Εξαίρεση πανεργατικές απεργίες όπως της 5/5 και 15/10/10.

•   Δυσκολία συντονισμού κοινών αγώνων σε διεθνές επίπεδο, παρά τα πρόσφατα θετικά βήματα.

•   Έλλειψη καλά οργανωμένου Απεργιακού Ταμείου και Ταμείου Αλληλοβοήθειας.

•   Πολιτιστική παρέμβαση σε μη επιθυμητό επίπεδο.

•   Ανεπαρκής αξιοποίηση του διαδικτύου και των τηλεπικοινωνιών.

•   Επίδραση της γενικής κρίσης αξιών, θεσμών και εκπροσώπησης.

•   Κινητοποιήσεις χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό ούτε επαρκή τεκμηρίωση.

Στην πρόσφατη απεργία (22 και 23/2) απέργησαν πανελλαδικά το 20% των συναδέλφων την πρώτη μέρα και το 45% τη δεύτερη (μέρα γενικής απεργίας).Σε κάποιες ΕΛΜΕ του κέντρου της Αθήνας εγγράφεται μόλις το 40–50% των συναδέλφων, στις αρχαιρεσίες συμμετέχει το 30%, ενώ οι γενικές συνελεύσεις πραγματοποιούνται σπάνια με συμμετοχή 20%, είτε δεν πραγματοποιούνται και αποφασίζει το Δ.Σ. Υπάρχουν και θετικά παραδείγματα, όπως η ΕΛΜΕ Νότιας Αθήνας, όπου συμμετέχουν στις αρχαιρεσίες το 50–75% των 2.000 υπηρετούντων και στις γενικές συνελεύσεις σταθερά 300–600 συνάδελφοι. Στην ΕΛΜΕ Θήρας το 85% των 210 υπηρετούντων συμμετέχουν στις εκλογές και το 60–70% στις γ.σ.

Το συνδικαλιστικό κίνημα την τελευταία περίοδο βρέθηκε αντιμέτωπο με μια ολομέτωπη επίθεση, που δεν μπόρεσε να αποτρέψει. Το επόμενο διάστημα είναι κρίσιμο για την ίδια την ύπαρξή του. Παρά τα προβλήματα στον προσανατολισμό, τη λειτουργία και τη δράση των συνδικάτων, αυτά αποτελούν αναντικατάστατο εργαλείο για την υπεράσπιση των ταξικών συμφερόντων των εργαζομένων και εμπόδιο στα ταξικά, αντεργατικά σχέδια του κεφαλαίου.

4)   Το Εκπαιδευτικό Συνδικαλιστικό Κίνημα σε Άλλες Χώρες

Η δομή των συνδικάτων της εκπαίδευσης ποικίλει. Στη Γαλλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία, κλπ υπάρχουν παραταξιακές ομοσπονδίες, εκφράζοντας πολιτικά ή θρησκευτικά ρεύματα. Στη Σκανδιναβία, Γερμανία, ανατολικές χώρες υπάρχει ενιαία ομοσπονδία. Στις περισσότερες χώρες οι ομοσπονδίες έχουν μέλη και από τις τρεις βαθμίδες της εκπαίδευσης (Ιταλία, Ισπανία, Τουρκία, Φιλανδία, Αγγλία κ.ά.), ενώ σε κάποιες χώρες συμμετέχει και το μη εκπαιδευτικό προσωπικό (Ιταλία, Εσθονία, Σερβία κ.ά.)

Τα συνδικάτα του Ευρωπαϊκού Νότου φαίνονται πιο ριζοσπαστικά και πολιτικοποιημένα από αυτά του Βορρά . Ωστόσο, η κρίση και οι δραματικές επιπτώσεις των πολιτικών της Λισαβόνας και της Μπολόνιας συμβάλλουν ώστε οι εκτιμήσεις των ομοσπονδιών να συγκλίνουν και να δημιουργούνται προϋποθέσεις κοινών πλαισίων και κινητοποιήσεων. Οι μορφές πάλης ποικίλουν. Καμπάνιες, ατομικές διαμαρτυρίες, πολύχρωμες διαδηλώσεις, μαύρα περιβραχιόνια στις επισκέψεις υπουργών, απεργίες με διάρκεια, ένταση και συμμετοχή (συχνότερα στη νότια Ευρώπη παρά στη βόρεια). Στην Αγγλία π.χ. έγινε μετά από πάρα πολλά χρόνια 24ωρη απεργία, ενώ σε Γαλλία, Ιταλία και Ελλάδα η απεργία είναι συνήθης μορφή πάλης.

Η ΟΛΜΕ έχει σημαντική συνεργασία με τις εκπαιδευτικές ομοσπονδίες της Γαλλίας, Πορτογαλίας, Ισπανίας, Τουρκίας, Σερβίας, Γερμανίας, Κύπρου, Μάλτας, Εσθονίας κ.ά. Ακόμη, συμμετέχει εδώ και πολλά χρόνια στην ETUCE (European Trade Union Commitee for Education), την Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία των Εκπαιδευτικών Οργανώσεων, θεσμικό συνομιλητή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,. Επίσης, συμμετέχει στην Education International (ΕΙ), τη Διεθνή Συνομοσπονδία Εκπαιδευτικών, μια δυναμική συνομοσπονδία με σημαντικό ρόλο σε συνεργασία με την UNESCO, που καλύπτει 30 εκατομμύρια εργαζόμενους και των τριών βαθμίδων. Στην Ευρώπη η ΕΙ έχει την Πανευρωπαϊκή Δομή της ΕΙ, Education International Europe (EIE). Ενώ στην ETUCE συμμετέχουν ομοσπονδίες από τις την Ευρωπαϊκή Ένωση και την ΕΖΕΣ, στην EIE συμμετέχουν οι ομοσπονδίες από όλη την Ευρώπη.

Στις 22/11/10 ενοποιήθηκε η ETUCE και η EIE. Η νέα ETUCE, όπως επονομάστηκε,, καλύπτει τις εκπαιδευτικές ομοσπονδίες και στις τρεις βαθμίδες εκπαίδευσης σε όλες τις χώρες της Ευρώπης (εντός και εκτός ΕΕ), αποτελώντας συγχρόνως και το ευρωπαϊκό τμήμα της Education International. Παραμένουν ανοικτά ορισμένα ζητήματα που αφορούν τη εσωτερική δημοκρατική λειτουργία και την ανεξαρτησία της νέας οργάνωσης απέναντι στην Εducation Ιnternational και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Στην ΕTUCE επικρατούν συντηρητικές – διαχειριστικές αντιλήψεις. Αποδέχεται το ρόλο του «θεσμικού συνομιλητή» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και στηρίζει τη διαδικασία της Λισαβόνας και της Μπολόνιας. Αποδέχεται βέβαια, διακηρυκτικά, πως η εκπαίδευση είναι δημόσιο αγαθό και αναφέρεται στην ανάγκη αύξησης της κρατικής χρηματοδότησής της και της οικονομικής, επαγγελματικής και επιστημονικής στήριξης των εκπαιδευτικών. Υπάρχει όμως σοβαρό δημοκρατικό έλλειμμα σε ό,τι αφορά στις διαδικασίες διαμόρφωσης και λήψης αποφάσεων, που πρακτικά λαμβάνονται μόνο από το Προεδρείο.

Η Ε.Ι. βλέπει πιο «ανοικτά» τα θέματα. Χωρίς άμεση εμπλοκή με τις διαδικασίες της Ε.Ε. αντιμετωπίζει κριτικά τις εκπαιδευτικές πολιτικές, την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και το διαγωνισμό PISA, ενώ συμμετέχει στις διαδικασίες του Παγκόσμιου Κοινωνικού Φόρουμ και συμπαρίσταται στις κινητοποιήσεις των εκπαιδευτικών ανά τον κόσμο. Πρέπει να αξιοποιούμε αυτές τις οργανώσεις για αλληλεγγύη σε περιόδους κινητοποιήσεων και για άσκηση πίεσης προς την εκάστοτε κυβέρνηση. Πρέπει να εργαστούμε για ουσιαστικότερη παρέμβασή μας σε αυτές και για μεγαλύτερο εκδημοκρατισμό τους.

Η Διεθνής Συνομοσπονδία WFTU – FISE (World Federation of Teachers’ Unions) συσπείρωνε άλλοτε τα συνδικάτα των σοσιαλιστικών χωρών και του τρίτου κόσμου. Με έδρα την Ινδία, εκπροσωπεί πια κυρίως ασιατικά συνδικάτα εκπαίδευσης. Η ΟΛΜΕ παρακολουθεί τις εξελίξεις της.

Η ΟΛΜΕ συμμετέχει στο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Φόρουμ (ΕΚΦ). Μετά το 3ο ΕΚΦ η ΟΛΜΕ, μαζί με άλλες εκπαιδευτικές οργανώσεις και κοινωνικά κινήματα από διάφορες χώρες, συνέβαλε στη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Δικτύου Εκπαίδευσης, που λειτουργεί στο πλαίσιο του ΕΚΦ, αλλά και αυτόνομα.

Η διαχειριστική αντίληψη που χαρακτηρίζει πολλές διεθνείς οργανώσεις οδηγεί σε ανάγκη δημιουργίας ενός ριζοσπαστικού πόλου εκπαιδευτικών συνδικάτων. Έπειτα από συζητήσεις χρόνων προέκυψε η πρωτοβουλία του Μεσογειακού Δικτύου Εκπαιδευτικών Οργανώσεων. Συμμετέχουν σε αυτό εκπαιδευτικά συνδικάτα από την Αίγυπτο, Λίβανο, Μάλτα, Κύπρο, Σερβία, Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία, Ελλάδα και Μαρόκο. Έχουν ήδη συναντηθεί τέσσερις φορές για συνεργασία στην υπεράσπιση της εκπαίδευσης ως δημόσιου αγαθού, διακηρύσσοντας την ανάγκη για υψηλότερες δημόσιες δαπάνες για την εκπαίδευση και για μια καλύτερη επαγγελματική θέση του εκπαιδευτικού.

5)   Τι Συνδικαλιστικό Κίνημα Χρειάζονται Σήμερα οι Εκπαιδευτικοί;

Σκοπός του εκπαιδευτικού συνδικαλιστικού κινήματος είναι η προστασία των εργασιακών δικαιωμάτων, η χαλιναγώγηση της αυθαιρεσίας και του αυταρχισμού της διοίκησης, η υπεράσπιση της παιδαγωγικής αυτονομίας, η στελέχωση των θεσμών με αμερόληπτα, αντικειμενικά και διαφανή κριτήρια, η βελτίωση της ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης και η ισότητα των ευκαιριών στη μόρφωση.

Η αδυναμία του συνδικαλιστικού κινήματος να αποτρέψει τις βάρβαρες μνημονιακές πολιτικές πρέπει να αποτελέσει ευκαιρία προκειμένου αυτό να επανεξετάσει την πορεία του. Η απεμπόληση των επιδιώξεων των εργαζομένων και η ταύτιση της συνδικαλιστικής ηγεσίας με μια πολιτική εξουσία που αντιστρατεύεται τα συμφέροντα τους διαμορφώνει νοσηρό κλίμα αναποτελεσματικότητας και απογοήτευσης, υπονομεύει και συρρικνώνει τα συνδικάτα και διαιωνίζει την εκμετάλλευση σε βάρος των εργαζομένων. Χρειάζεται ενίσχυση των ταξικών χαρακτηριστικών του συνδικαλιστικού κινήματος. Να αποκρούσουμε την προσπάθεια της κυβέρνησης και του κεφαλαίου να καλλιεργήσουν τον κοινωνικό αυτοματισμό, να διαιρέσουν, να ενσωματώσουν και να υποτάξουν το κίνημα, κρύβοντας την ταξική αντίθεση μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας. Χρειάζονται στοχευμένες δράσεις που θα πείθουν τους συναδέλφους και την κοινωνία, μακριά από συντεχνιακές αντιλήψεις, εντάσσοντας το κλαδικό και το μερικό συμφέρον στο ευρύτερο κοινωνικό και συντονίζοντας διαφορετικούς κλάδους εργαζομένων.

Να ενισχύσουμε την αλληλεγγύη στο εσωτερικό του κινήματος και προς τους πιο αδύνατους, ιδιαίτερα τους μετανάστες. Να διευρύνουμε τις συμμαχίες μας με τους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα και με άλλες κοινωνικές ομάδες, όπως οι νέοι, που πλήττονται και θα πληγούν ακόμα περισσότερο.

Να αντιμετωπίσουμε φαινόμενα πελατειακών σχέσεων, διαμεσολάβησης και διαφθοράς από ελάχιστες μειοψηφίες, που αξιοποιούνται για να συκοφαντηθούν οι εκπαιδευτικοί και όλοι οι εργαζόμενοι.

Να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα γραφειοκρατικής λειτουργίας της ΟΛΜΕ και πολλών ΕΛΜΕ, και της υποκατάσταση της δημοκρατικής λειτουργίας από συμφωνίες ανάμεσα στις ηγεσίες των παρατάξεων. Απαιτείται τήρηση των καταστατικών δημοκρατικών διαδικασιών, ουσιαστική λειτουργία των οργάνων διοίκησης και λήψη μέτρων που θα ενισχύουν τη διαφάνεια και την πληροφόρηση για τις αποφάσεις. Ταυτόχρονα, πρέπει να πάρουμε συγκεκριμένα μέτρα για την ενεργοποίηση των συναδέλφων.

Να συντονιστούμε με τους εργαζόμενους της Ευρώπης. Να αξιοποιήσουμε το ευρωπαϊκό και διεθνές πλαίσιο ως νέο πεδίο ταξικής πάλης, όπως επιτάσσει η οικονομική κρίση και οι επιπτώσεις των συμφώνων σταθερότητας και ανταγωνιστικότητας για τους εργαζομένους όλων των ευρωπαϊκών χωρών. Να οικοδομήσουμε συστηματικά σχέσεις και συμμαχίες με τα συνδικάτα των άλλων χωρών.

Η κυβέρνηση και το κεφάλαιο θα συνεχίσουν τη συκοφαντική επίθεση σε βάρος του συνδικαλιστικού κινήματος, με στόχο να το παρουσιάσουν συνένοχο στην κρίση και να εξουδετερώσουν κάθε αντίσταση στο «μονόδρομο» του Μνημονίου. Επείγει λοιπόν μια μεγάλη στροφή της ΟΛΜΕ και του συνδικαλιστικού κινήματος, ώστε να κερδίσει εμπιστοσύνη, διαπραγματευτική δύναμη, κύρος και αποτελεσματικότητα. Επείγει να χαράξουμε μια νέα στρατηγική, βασικά στοιχεία της οποίας είναι:

•   Αλλαγή προσανατολισμού. Κεντρικό ζήτημα της περιόδου είναι η απεμπλοκή από το μνημόνιο, και γενικότερα η ανατροπή των νεοφιλελεύθερων πολιτικών που εφαρμόζονται πια παντού.

•   Νέο πλαίσιο στόχων και αιτημάτων. Υπεράσπιση των εργασιακών δικαιωμάτων μας, ακύρωση των περικοπών στις αποδοχές μας και διεκδίκηση αυξήσεων, προστασία των άνεργων και συμβασιούχων συναδέλφων, χτύπημα της ακρίβειας, υπεράσπιση των ασφαλιστικών και κοινωνικών δικαιωμάτων, απόκρουση των ιδιωτικοποιήσεων, υπεράσπιση των δημόσιων και κοινωνικών αγαθών. Για το σκοπό αυτό είναι πολύτιμα εργαλεία οι ολοκληρωμένες θέσεις και προτάσεις για τη βελτίωση της Δημόσιας Παιδείας και τα σύγχρονα προβλήματα της εκπαίδευσης και των εργασιακών σχέσεων.

•   Κοινωνικές συμμαχίες. Η αντίσταση στο μνημόνιο είναι υπόθεση των συνδικάτων αλλά και φορέων των νέων, μικρομεσαίων, αγροτών, επιστημόνων και άλλων κινημάτων. Χρειάζεται ένα πανελλαδικό κοινωνικό δίκτυο να ενοποιήσει τη δράση και να δώσει νέα δυναμική στο μαζικό κίνημα.

•   Μορφές πάλης. Η απεργία είναι η κορύφωση και όχι το μοναδικό περιεχόμενο του αγώνα. Είναι θετικά τα μεγάλα απεργιακά γεγονότα στις 5/5/10, στις 15/12/10 και στις 23/2/11, όμως δεν αρκούν ορισμένες κεντρικές κινήσεις. Χρειάζεται ένα μεγάλο πολύμορφο αγωνιστικό και απεργιακό κίνημα που θα συνδυάζει τις κλαδικές και τις πανεργατικές κινητοποιήσεις, θα στηρίζεται στις συνελεύσεις των εργαζομένων και θα αξιοποιεί όλες τις μορφές πάλης (απεργίες, συγκεντρώσεις, συλλαλητήρια, συλλογή υπογραφών, καλλιτεχνικά δρώμενα, αντίσταση στην ακρίβεια με καταναλωτικά κινήματα, συνεταιρισμούς, αποκεντρωμένη δράση στην περιφέρεια και σε δήμους κ.ά.), μορφές που ενεργοποιούν τους συναδέλφους και ευαισθητοποιούν την κοινωνία, εντείνοντας την πολιτική πίεση.

•   Ανάκτηση αξιοπιστίας. Αυτοκάθαρση των συνδικάτων από συμπεριφορές και πρακτικές που το έχουν πληγώσει. Η διαμόρφωση ενός κανονισμού δεοντολογίας από το ίδιο το συνδικαλιστικό κίνημα είναι κρίσιμο ζήτημα στις μέρες μας, που η απαξίωση πλήττει και πρόσωπα και θεσμούς.

Ως μέρος του κοινωνικού κεφαλαίου, το συνδικαλιστικό κίνημα πρέπει να οικοδομήσει δίκτυα στα οποία οι συμμετέχοντες θα έχουν ευχερέστερη πρόσβαση στην πληροφορία και οι διαδικασίες συμμετοχής τους θα μετριάζουν τις αμφιβολίες τους προάγοντας τη δημοκρατική λειτουργία και την αποτελεσματικότητα. Το Διαδίκτυο και οι νέες τεχνολογίες μπορούν να εξασφαλίσουν αμφίπλευρη, ταχεία και συχνή επικοινωνία, ενίσχυση της πληροφόρησης, της συμμετοχής και της δημοκρατικής λειτουργίας, καθώς και σημαντική και ανέξοδη προβολή σε τοπικές κινητοποιήσεις και εκστρατείες.

Τέλος, χρειάζεται να εμπλουτίσουμε τη ζωή των συνδικάτων με ευρύ φάσμα πολιτικών, μορφωτικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων, καθιστώντας τη συμμετοχή των μελών πιο ελκυστική και ανταποδοτική.

Ανακεφαλαιώνοντας, θεωρούμε ότι για την επίτευξη των στόχων μας απαιτούνται μεταξύ άλλων τα εξής:

•   Πολιτικοποιημένο, ταξικό, αγωνιστικό, συντονισμένο συνδικαλιστικό κίνημα, που προτάσσει τα κοινά συμφέροντα των εργαζόμενων και ενσωματώνοντας τα κλαδικά χωρίς συντεχνιακές νοοτροπίες.

•   Αυτονομία στο συνδικαλιστικό κίνημα και συνολικό σχέδιο ως προϋπόθεση για την ενότητά του. Ρήξη με την κυβερνητική εξουσία και τους φορείς των αντεργατικών πολιτικών.

•   Αγωνιστική συμπόρευση όλων των συνδικαλιστικών δυνάμεων με όρους ενότητας και μαζικότητας.

•   Σχεδιασμό κοινής και συντονισμένης δράσης των εργαζομένων σε διεθνές επίπεδο.

•   Ολοκληρωμένες θέσεις και προτάσεις για τη βελτίωση της Δημόσιας Παιδείας και τα σύγχρονα προβλήματα της εκπαίδευσης και των εργασιακών σχέσεων.

•   Ενίσχυση της άμεσης, συμμετοχικής δημοκρατικής λειτουργίας των συνδικάτων.

•   Προστασία και ένταξη στο συνδικαλιστικό σώμα των εργαζόμενων με μερικές ή ελαστικές σχέσεις εργασίας. Ουσιαστική συμπαράσταση προς και συμπόρευση με τους ανέργους και τους μετανάστες.

•   Σύνδεση με τα άλλα κοινωνικά κινήματα.

•   Αξιοποίηση Διαδικτύου και νέων τεχνολογιών για αμφίπλευρη επικοινωνία και πολύμορφη δράση.

•   Άμεση ενεργοποίηση του Πολιτιστικού Οργανισμού της ΟΛΜΕ.