Σχέδιο εισήγησης στο θέμα:
Ο ρόλος του συνδικαλιστικού κινήματος των εκπαιδευτικών
(περιλαμβάνει τα σημεία 1, 2, 5 και 6 της δομής της εισήγησης)
Ο συνδικαλισμός έχει βασικό του στόχο την προάσπιση των συλλογικών συμφερόντων των εργαζομένων σε ό,τι αφορά τις συνθήκες εργασίας τους, αλλά και γενικότερα τις συνθήκες οργάνωσης της κοινωνικής τους ζωής. Η ανάπτυξή του συναρτάται άμεσα με το πόσο κατανοούν οι εργαζόμενοι τις δομές και τις σχέσεις που υφίστανται στο κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο και ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τις μορφές εκμετάλλευσης και τους μηχανισμούς αλλοτρίωσής τους.
Η αντιπαράθεση του οργανωμένου συνδικαλιστικού κινήματος στις κατά καιρούς προωθούμενες αντεργατικές πολιτικές συμπυκνώνει θεμελιακές αντιθέσεις της κοινωνίας και αναδεικνύει ριζικά διαφορετικά συστήματα αντιλήψεων και αξιών σε ό,τι αφορά τη ρύθμιση και την οργάνωση των κοινωνικών σχέσεων. Είναι μια πολυδιάστατη, πολύπλοκη και συχνά σκληρή αντιπαράθεση, καθώς από την έκβασή της κρίνονται, σε γενικευμένη ή σε μερική κλίμακα, μεγάλα οικονομικά –και όχι μόνο- συμφέροντα. Γι’ αυτούς τους λόγους, η οργάνωση και η αποτελεσματικότητα του συνδικαλιστικού κινήματος έχει μεγάλη σημασία για τους εργαζομένους.
Το συνδικαλιστικό κίνημα στο χώρο της εκπαίδευσης έχει μια διπλή λειτουργία, που αποτυπώνεται με σαφήνεια τόσο στο καταστατικό της ΟΛΜΕ όσο και στα αντίστοιχα καταστατικά των πρωτοβάθμιων συνδικαλιστικών οργάνων. Από τη μια πλευρά πρέπει να προστατεύσει τα δικαιώματα των εργαζομένων στην εκπαίδευση και να διευρύνει τις κατακτήσεις τους. Από την άλλη, έχει χρέος να διασφαλίσει την εκπαίδευση ως δημόσιο και κοινωνικό αγαθό, ως δικαίωμα κάθε παιδιού, κάθε πολίτη χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς.
Η ιστορία του συνδικαλιστικού κινήματος των εκπαιδευτικών αποτυπώνει τους αποφασιστικούς αγώνες που δόθηκαν στο παρελθόν για την επίτευξη αυτών των στόχων. Μέσα από τη διαχρονική μελέτη του συνδικαλιστικού κινήματος των εκπαιδευτικών, τόσο σε εθνική όσο και τοπική κλίμακα, αντιλαμβάνεται κανείς το σημαντικό ρόλο που διαδραμάτισε ο οργανωμένος κλάδος των εκπαιδευτικών στη διασφάλιση των εργασιακών δικαιωμάτων τους αλλά και για την εξέλιξη των εκπαιδευτικών μας πραγμάτων.
Εδώ και 90 χρόνια περίπου η ΟΛΜΕ αγωνίζεται για την ανύψωση της εκπαίδευσης και του εκπαιδευτικού.
Από το 1924 που ιδρύθηκε η ΟΛΜΕ στις Γενικές Συνελεύσεις της, στο Ενημερωτικό Δελτίο και στους αγώνες του κλάδου τίθενται θέματα όπως η μόρφωση της γυναίκας στη Μέση Εκπαίδευση, η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και το σχολείο εργασίας, η ερμηνεία των Αρχαίων Ελληνικών, τα εκπαιδευτικά συστήματα της Ευρώπης, η ουσία της φιλοσοφίας, η μαθητική κοινότητα στο σχολείο κ.ά.
Το 1931 η ΟΛΜΕ καταγγέλλει την πρόθεση της κυβέρνησης να αυξήσει τα δίδακτρα των μαθητών, γιατί έτσι η παιδεία καταντά προνόμιο των πλουσίων. Καταγγέλλει επίσης τα καταπιεστικά μέτρα που προβλέπει ο νέος υπαλληλικός κώδικας.
Το Νοέμβρη του 1932 ο κλάδος αντιστάθηκε με σθένος στην πρόθεση της κυβέρνησης να καταργήσει τη δημόσια μέση εκπαίδευση.
Το Μάρτη του 1955 σε προκήρυξη που συνοδεύει τις παραιτήσεις 4.100 καθηγητών της εποχής αναφέρονται τα εξής:
«Είναι αληθές ότι διά την αντιμετώπισιν του όλου θέματος χρειάζονται εκ μέρους της Πολιτείας γενναιώτεραι αποφάσεις. Υπάρχει θέμα διδακτηρίων και τεχνικών μέσων και ποσοτικής επάρκειας του προσωπικού και εκπαιδεύσεως αυτού και αυξήσεως των ετών διδασκαλίας και θέμα προγραμμάτων».
Το 1963, κατά τη διάρκεια απεργίας που έληξε με επιστράτευση, η ΟΛΜΕ διακηρύσσει:
«Είναι πεπεισμένος ο κλάδος των καθηγητών ότι ο αγώνας του δεν αποσκοπεί στην ικανοποίηση των επαγγελματικών αυτού διεκδικήσεων –μολονότι και τούτο θα ήρκει διά να τον δικαιώση- αλλά αποβλέπει στην ανόρθωσιν της μέσης παιδείας στο ύψος που απαιτούν οι σύγχρονοι καιροί» (Δελτίο ΟΛΜΕ, τ. 222, σελ. 1).
Το 1977 στη διάρκεια της απεργίας η ΟΛΜΕ σε ανακοίνωσή της τονίζει: «…Ο αγώνας θεμελιώθηκε σε ένα απλό αλλά ουσιαστικό αίτημα: Καλύτερη ποιότητα εκπαίδευσης με καλύτερα αμειβόμενους εκπαιδευτικούς… Διαπιστώθηκε όμως απροθυμία της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει ορθά και γενναία τα εκπαιδευτικά προβλήματα. Γι αυτό συνεχίζονται οι κακές συνθήκες λειτουργίας των σχολείων. Χιλιάδες καθηγητές λείπουν, 40.000 ώρες μαθημάτων έχουν περικοπεί, πληθωρικά τμήματα διατηρούνται ακόμα, πρόσθετοι καθηγητές κ.λπ. Συνέπεια αυτής της κατάστασης είναι η συνεχής υποβάθμιση της ποιότητας του εκπαιδευτικού έργου» (Δελτίο ΟΛΜΕ, τ. 465).
Η ΟΛΜΕ από την πρώτη στιγμή της ανακοίνωσης της εκπαιδευτικής αντιμεταρρύθμισης Αρσένη (Αύγουστος 1997) εκτίμησε ότι αυτή θα αναπαραγάγει και θα εντείνει το σύνολο των αδιεξόδων στη Δημόσια Εκπαίδευση, θα υποβαθμίσει το μορφωτικό ρόλο του Λυκείου, θα εντείνει τον κοινωνικό αποκλεισμό των μαθητών, ιδιαίτερα όσων προέρχονται από τα φτωχά λαϊκά στρώματα. Θα οδηγήσει σε εμπορευματοποίηση και ιδιωτικοποίηση μεγάλου φάσματος εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων (κατάρτισης, ειδίκευσης κ.λπ.).
Η δράση της ΟΛΜΕ τα επόμενα χρόνια (1997-2001) και η συμβολή της στην οικοδόμηση ενός μαχητικού πανεκπαιδευτικού μετώπου αντίστασης υποχρέωσε τις επόμενες κυβερνήσεις να πάρουν διορθωτικά μέτρα (κατάργηση Πανελλαδικών εξετάσεων Β΄ Λυκείου, μείωση από 28 σε 6 των πανελλαδικώς εξεταζόμενων μαθημάτων κ.λπ.).
Η ΟΛΜΕ συνεχίζει να αγωνίζεται από τότε για την υπεράσπιση της μόρφωσης ως κατεξοχήν κοινωνικού αγαθού, για τη θεσμοθέτηση της 12χρονης δωρεάν Δημόσιας Εκπαίδευσης, για λήψη μέτρων για τη μείωση της μεγάλης μαθητικής διαρροής και σχολικής αποτυχίας.
Έμπρακτη απόδειξη της εκτίμησης ότι η ΟΛΜΕ είχε πάντα διπλό στόχο, την ανύψωση της εκπαίδευσης και του εκπαιδευτικού, αποτελούν και τα εξής:
Πρώτον, όλο και περισσότερο με την πάροδο των χρόνων μέσα στα αιτήματα των κινητοποιήσεων μας περιλαμβάνονται θεσμικές διεκδικήσεις που έχουν να κάνουν με το περιεχόμενο και την ποιότητα της εκπαίδευσης.
Δεύτερο: τα 8 εκπαιδευτικά συνέδρια που οργάνωσε η ΟΛΜΕ τα 30 τελευταία χρόνια.
Στο 1ο συνέδριο (1981) αντιμετωπίστηκε η ανάγκη μιας συνολικής ανασκόπησης της κατάστασης που επικρατούσε στην εκπαίδευση, σε συνθήκες έντονα προβληματικές. Στόχος της ΟΛΜΕ τότε ήταν η διαμόρφωση των βασικών αξόνων μιας άλλης πολιτικής στην εκπαίδευση, που θα αποτελούσε σημείο αναφοράς του κλάδου στους διεκδικητικούς αγώνες.
Το 2ο συνέδριο (1983) συζήτησε την αξιολόγηση των μαθητών.
Το 3ο συνέδριο (1984) συζήτησε τις σχέσεις καθηγητών – μαθητών – γονέων.
Το 4ο συνέδριο (1985) την ενιαιοποίηση της τεχνικο-επαγγελματικής με τη γενική εκπαίδευση.
Το 5ο συνέδριο (1987) τα ζητήματα της βασικής κατάρτισης, επιμόρφωσης και μετεκπαίδευσης των καθηγητών.
Το 6ο συνέδριο (1993) το περιεχόμενο της εκπαίδευσης στις νέες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες.
Το 7ο συνέδριο (2004) συζήτησε το θέμα «Παγκοσμιοποίηση και εκπαιδευτική πολιτική. Από τις επιλεκτικές πολιτικές στην παιδεία για όλους».
Τέλος, το 8ο συνέδριο (2008) ασχολήθηκε με το θέμα «Σχολικά προγράμματα και βιβλία».
Τρίτο, αποτέλεσε και αποτελεί αίτημα όλων των κινητοποιήσεών μας εδώ και δεκαετίες η επιμόρφωσή μας, κάτι που είναι αυτονόητη υποχρέωση της πολιτείας.
Η ίδρυση των ΣΕΛΜΕ αποτέλεσε αίτημα αγώνων και κατάκτηση του κλάδου, ανεξάρτητα από την εξέλιξη που είχαν στη συνέχεια.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι το 1979 ο κλάδος των καθηγητών οργάνωσε μια σειρά επιμορφωτικών μαθημάτων και το Υπουργείο Παιδείας έσπευσε με εγκύκλιό του να απαγορεύσει την πραγματοποίησή τους. Να υπενθυμίσουμε, επίσης, ότι η ετήσια επιμόρφωση των καθηγητών αποτέλεσε ένα από τα έξι κεντρικά αιτήματα του κλάδου μας στη διάρκεια του μεγαλειώδους δίμηνου απεργιακού αγώνα το 1997.
Δεν είναι εύκολο να εξηγήσει κανείς τέτοιους επίμονους και μακρόχρονους αγώνες της ΟΛΜΕ μόνο με τη διεκδίκηση στενών επαγγελματικών στόχων. Τέτοιοι αγώνες δεν είναι δυνατόν να στηρίζονται αποκλειστικά σε στενά «συντεχνιακά κίνητρα». Οι καθηγητές, ίσως περισσότερο διαισθητικά πριν τη δικτατορία, όλο και περισσότερο συνειδητά μετά το 1974, συνειδητοποιούν την εγκατάλειψη της Δημόσιας Εκπαίδευσης, διαπιστώνουν πόσο η δική τους θέση, η επαγγελματική και κοινωνική, συνδέεται άρρηκτα με το επίπεδο της εκπαίδευσης.
Έτσι, ο διπλός στόχος (ανύψωση της εκπαίδευσης, βελτίωση της θέσης των καθηγητών) δεν αποτελεί προσχηματικό τέχνασμα, αλλά αναγκαία και σκόπιμη επιλογή.
Η εκπαίδευση αντιμετωπίστηκε από την ΟΛΜΕ ενιαία στις τρεις συνιστώσες της, στο περιεχόμενο δηλαδή –προγράμματα, βιβλία, μέθοδοι κ.λπ.– στην υλικοτεχνική υποδομή και στον εκπαιδευτικό, τη ψυχή της εκπαιδευτικής διαδικασίας (μόρφωση, επιμόρφωση, δικαιώματα, βιοτικό επίπεδο).
Αγωνιζόμασταν, πάντα, για μια καλύτερη εκπαίδευση, που να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες της νέας γενιάς και στις ανάγκες της εποχής και της κοινωνίας μας. Και μέσα στο πλαίσιο μιας τέτοιας εκπαίδευσης, για ένα διαφορετικό ρόλο για τον καθηγητή. Ρόλο όχι απλού εκτελεστή άνωθεν εντολών, όπως ήθελαν πάντα οι κρατούντες, αλλά ενεργητικού συμμέτοχου στη χάραξη της εκπαιδευτικής πολιτικής. Σήμερα, πλέον, όλοι αναγνωρίζουν ότι χωρίς τη συνειδητή συμμετοχή και αποδοχή της όποιας πολιτικής από τους εκπαιδευτικούς, οποιαδήποτε πολιτική ή μεταρρύθμιση είναι καταδικασμένη σε αποτυχία.
Σε αυτή την κατεύθυνση στους πολύχρονους αγώνες το συνδικαλιστικό κίνημα των εκπαιδευτικών συνέβαλε σε σημαντικές κατακτήσεις.
Ενδεικτικά αναφέρουμε τις κατακτήσεις του 1976. Δηλαδή την καθιέρωση της Δημοτικής, τη διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών από μετάφραση, στο Γυμνάσιο, την επέκταση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης από 6 σε 9 χρόνια.
Κατάκτηση επίσης του συνδικαλιστικού μας κινήματος αποτελεί η σταδιακή μείωση του αριθμού των μαθητών ανά τμήμα.
Το 1955 η Ομοσπονδία μας υπογράμμιζε: «Εις πληθωρικάς τάξεις των 80, 100 και 120 μαθητών, εντός θλιβερών αιθουσών δεν δυνάμεθα να παράσχωμεν το έργο μας….» (Δελτίο ΟΛΜΕ, 68-69, σελ.5). 55 χρόνια μετά έχουμε κατακτήσει να μην υπερβαίνει το 30 ο αριθμός των μαθητών ανά τμήμα και βέβαια συνεχίζουμε τον αγώνα να μειωθεί στο25.
Σημαντική κατάκτηση αποτελεί η μείωση του εβδομαδιαίου διδακτικού ωραρίου από 32 ώρες πριν από δεκαετίες σε 21-16. Και αυτή την κατάκτηση οφείλουμε να υπερασπίσουμε απέναντι στους κυβερνητικούς σχεδιασμούς.
Ο συνδικαλισμός είναι το κατεξοχήν πεδίο εκδήλωσης της συλλογικότητας στο οποίο ασκείται η αυτόνομη δραστηριότητα των εργαζομένων, με δική τους βούληση και πρωτοβουλία, και με αφετηρία την προάσπιση των συλλογικών τους συμφερόντων σε ό,τι αφορά τις συνθήκες εργασίας και γενικότερα τις συνθήκες οργάνωσης της κοινωνικής τους ζωής. Είναι ένα πεδίο στο οποίο αποτυπώνεται με ενάργεια το επίπεδο της συνειδητότητας και της ενότητας των εργαζομένων, γι’ αυτό και η ανάπτυξη του συνδικαλισμού συναρτάται άμεσα με το βαθμό στον οποίο κατανοούν οι εργαζόμενοι τις δομές και τις σχέσεις που υφίστανται στο κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο και ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τις μορφές εκμετάλλευσης και τους μηχανισμούς αλλοτρίωσής τους.
Η αντιπαράθεση του οργανωμένου συνδικαλιστικού κινήματος στις κατά καιρούς προωθούμενες αντεργατικές πολιτικές συμπυκνώνει στο πλαίσιό της θεμελιακές αντιθέσεις της κοινωνίας και αναδεικνύει ριζικά διαφορετικά συστήματα αντιλήψεων και αξιών σε ό,τι αφορά τη ρύθμιση και την οργάνωση των κοινωνικών σχέσεων. Πρόκειται για μια αντιπαράθεση πολυδιάστατη, πολύπλοκη, μια συχνά σκληρή αντιπαράθεση, καθώς από την έκβασή της κρίνονται, σε γενικευμένη ή σε μερική κλίμακα, μεγάλα οικονομικά –και όχι μόνο- συμφέροντα. Γι’ αυτούς τους λόγους, η οργάνωση και η αποτελεσματικότητα του συνδικαλιστικού κινήματος έχει μεγάλη σημασία για το σύνολο των εργαζομένων.
Ειδικά στο χώρο της εκπαίδευσης, το συνδικαλιστικό κίνημα πρέπει να αξιοποιεί την πείρα του για την προστασία των εργασιακών δικαιωμάτων των εργαζομένων, για τη χαλιναγώγηση της αυθαιρεσίας και του αυταρχισμού της διοίκησης, για τη διασφάλιση και την προαγωγή της παιδαγωγικής αυτονομίας στην άσκηση του έργου τους, για την αξιοκρατική στελέχωση των θεσμών, για τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων εκπαιδευτικών υπηρεσιών και για τη διασφάλιση της ισότητας των ευκαιριών στη μόρφωση για όλα τα παιδιά, ανεξάρτητα από τα όποια κοινωνικά χαρακτηριστικά και τις ατομικές ιδιαιτερότητές τους.
Σε σύγκριση με την πολιτική, τώρα, ο συνδικαλισμός διαφοροποιείται καταρχάς στο επίπεδο των επιδιώξεών του. Δίνοντας πρωταρχική σημασία στη διασφάλιση των συμφερόντων των εργαζομένων και υπηρετώντας αξίες όπως η ισότητα και η κοινωνική δικαιοσύνη, θα έπρεπε να βρίσκεται σε αντιπαράθεση με μια πολιτική ηγεσία που εκφράζει, όπως συμβαίνει κατά κανόνα, τα συμφέροντα και τις επιδιώξεις των κυρίαρχων κοινωνικών στρωμάτων. Ο ενστερνισμός αυτών των αξιών και επιδιώξεων και ο συνεχής αγώνας για την προώθησή τους αποτελεί μια εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση για την εκπροσώπηση του κόσμου της εργασίας. Η ταύτιση της συνδικαλιστικής ηγεσίας με μια πολιτική εξουσία που αντιστρατεύεται τα συμφέροντα των εργαζομένων και η απεμπόληση των επιδιώξεων των εργαζομένων είναι στοιχεία που διαμορφώνουν ένα νοσηρό κλίμα αναποτελεσματικότητας και απογοήτευσης στο συνδικαλιστικό κίνημα, υπονομεύουν και συρρικνώνουν τα συνδικάτα και τελικά διαιωνίζουν εκμεταλλευτικές σχέσεις σε βάρος των εργαζομένων. Η εμπειρία δείχνει, εξάλλου, ότι οι πιο σημαντικές εξάρσεις του συνδικαλιστικού κινήματος, οι πιο φωτεινές περίοδοι της ιστορίας του συνδέονται με περιπτώσεις απεμπλοκής από τις νοοτροπίες και τις πρακτικές ενός κυβερνητικού συνδικαλισμού, που θυσιάζει τα πάντα στο βωμό βραχυπρόθεσμων σκοπιμοτήτων.
Οι σκέψεις αυτές έχουν αφετηρία τους την ευρύτατα αποδεκτή αντίληψη ότι η παιδεία, όπως και η υγεία, το περιβάλλον, ο πολιτισμός, είναι πολύτιμα δημόσια και ταυτόχρονα κοινωνικά αγαθά, η απολαβή των οποίων κατά κανόνα συνιστά θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, ενώ η αποστέρησή τους αποτελεί τη βάση του κοινωνικού αποκλεισμού. Γι αυτό και η ενασχόληση με τον εκπαιδευτικό συνδικαλισμό επιβάλλει στους εκπροσώπους του εκπαιδευτικού κόσμου μια ιδιαίτερη ευαισθησία, παράλληλα με τη διασφάλιση των εργασιακών τους δικαιωμάτων, στη διαφύλαξη του δημόσιου χαρακτήρα της εκπαίδευσης και τη συνεχή βελτίωση της αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων προς όφελος όλων των πολιτών.
Το συνδικαλιστικό κίνημα βρίσκεται αντιμέτωπο με μια ολομέτωπη επίθεση, που δεν μπόρεσε να αποτρέψει. Το επόμενο διάστημα είναι κρίσιμο για την ίδια την ύπαρξη και την πορεία του συνδικαλιστικού κινήματος. Τα συνδικάτα, παρά την κριτική που ασκείται για το ρόλο και τη στάση τους, παρά τα προβλήματα που υπάρχουν στον προσανατολισμό, τη λειτουργία και τη δράση τους, θεωρούμε ότι αποτελούν ένα αναντικατάστατο θεσμό για την υπεράσπιση των άμεσων αλλά και μακροχρόνιων ταξικών συμφερόντων των εργαζομένων. Είναι φανερό ότι το κεφάλαιο σήμερα και οι πολιτικοί εκφραστές του στην Ευρώπη και την χώρα μας θέλουν να τσακίσουν και να διαλύσουν το ίδιο το συνδικαλιστικό κίνημα, γιατί παρά τα προβλήματα που παρουσιάζει αποτελεί ακόμη εμπόδιο στα ταξικά σχέδιά τους.
Οι συνθήκες στις οποίες σήμερα δρα το συνδικαλιστικό κίνημα, αλλά ιδιαίτερα οι νέες συνθήκες που διαμορφώνονται, θα δημιουργήσουν νέα προβλήματα, εάν έγκαιρα, αποφασιστικά και με τολμηρά βήματα δεν ανοίξουμε μέτωπο με τις αδυναμίες του.
Η αδυναμία του συνδικαλιστικού κινήματος να αποτρέψει τις βάρβαρες μνημονιακές πολιτικές και να οργανώσει αποτελεσματικούς αγώνες για την προάσπιση των συμφερόντων των εργαζομένων πρέπει να αποτελέσει μια ευκαιρία για τις δυνάμεις εκείνες που αγωνιούν για το συνδικαλιστικό κίνημα, προκειμένου το συνδικαλιστικό κίνημα να εξετάσει την πορεία του, να βγάλει τα αναγκαία συμπεράσματα και να αντιμετωπίσει τις αδυναμίες του.
Πρέπει να επιμείνουμε στην ενίσχυση και τη διεύρυνση των ταξικών χαρακτηριστικών του συνδικαλιστικού κινήματος. Να αποκρούσουμε την προσπάθεια της κυβέρνησης και του κεφαλαίου, που θέλουν να καλλιεργήσουν και να εντείνουν τον κοινωνικό αυτοματισμό, να διαιρέσουν και να απομονώσουν τμήματα των εργαζομένων, να ενσωματώσουν και να υποτάξουν το συνδικαλιστικό κίνημα. Οι διαιρέσεις και οι αντιθέσεις που προσπαθούν να καλλιεργήσουν μεταξύ ανέργων - εργαζομένων, μόνιμων – εκτάκτων, ιδιωτικού – δημοσίου, υψηλόμισθων – χαμηλόμισθων θέλουν να κρύψουν την βασικά ταξική αντίθεση μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας. Να δυναμώσουμε και να ενισχύσουμε την κοινωνική αλληλεγγύη στο εσωτερικό του συνδικαλιστικού κινήματος, αλλά και προς τους πιο αδύνατους και ιδιαίτερα τους μετανάστες, που σήμερα πλήττονται περισσότερο από την κρίση. Να πολιτικοποιήσουμε τις παρεμβάσεις και τους αγώνες μας σε όλα τα επίπεδα του συνδικαλιστικού κινήματος αντιμετωπίζοντας συντεχνιακά φαινόμενα και αντιλήψεις. Η μεταφορά ευθυνών από το ένα επίπεδο στο άλλο, η καλλιέργεια συντεχνιακών αντιλήψεων, οι διαιρέσεις και οι αντιπαραθέσεις διασπούν το αναγκαίο ενιαίο μέτωπο των εργαζομένων για την απόκρουση των αντιλαϊκών πολιτικών. Να διευρύνουμε τις συμμαχίες μας με τους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα, με τις άλλες κοινωνικές ομάδες που πλήττονται από αυτή την αδιέξοδη πολιτική.
Ταυτόχρονα, το συνδικαλιστικό κίνημα πρέπει να πάρει συγκεκριμένα μέτρα προς την κατεύθυνση των νέων, που πλήττονται και θα πληγούν ακόμα περισσότερο από τις επιλογές που γίνονται για τις εργασιακές σχέσεις, τα ασφαλιστικά δικαιώματα, τις αλλαγές στην παιδεία κ.λπ. και με κοινές αγωνιστικές παρεμβάσεις να αντισταθεί στην προσπάθεια ισοπέδωσης των εργαζόμενων και της κοινωνίας.
Να αντιμετωπίσουμε φαινόμενα πελατειακών σχέσεων, διαμεσολάβησης και διαφθοράς, που το σύστημα για να καλύψει τις ανάγκες του έχει αφήσει και αφήνει έδαφος να αναπτυχθούν από ελάχιστες μειοψηφίες, αλλά αξιοποιούνται για να συκοφαντηθούν συνολικά οι εκπαιδευτικοί και όλοι οι εργαζόμενοι.
Να ενισχύσουμε την αυτονομία του συνδικαλιστικού κινήματος από κυβερνήσεις και κόμματα
Η έντονη κομματικοποίηση και παραταξιοποίηση και η υποκατάσταση της δημοκρατικής λειτουργίας των συνδικάτων πολλές φορές από παρατάξεις, σε συνδυασμό με το ρόλο και την τακτική τους, έχουν οδηγήσει στην απαξίωση των συνδικάτων, στην αναξιοπιστία τους, στην ακύρωση του ρόλου τους. Η κατάκτηση της αυτονομίας των συνδικάτων και η αγωνιστική προώθηση των ταξικών συμφερόντων των εργαζομένων αποτελούν βασική προϋπόθεση για μια άλλη πορεία του συνδικαλιστικού κινήματος.
Να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα της οργανωτικής ενότητας του σ.κ.
Η ύπαρξη εκατοντάδων Σωματείων στο Δημόσιο, η ύπαρξη δεκάδων Ομοσπονδιών αποτελούσε και αποτελεί σημαντικό πρόβλημα οργανωτικής διάσπασης του συνδικαλιστικού κινήματος.
Ταυτόχρονα, η ύπαρξη δύο Συνομοσπονδιών (Γ.Σ.Ε.Ε. και Α.Δ.Ε.Δ.Υ.), σε συνδυασμό με τις κομματικο-παραταξιακές σκοπιμότητες, ακυρώνει την αγωνιστική και ενιαία δράση όλων των εργαζομένων, που σήμερα είναι περισσότερο αναγκαία από ποτέ. Η ανατροπή των εργασιακών σχέσεων, με την πρόσληψη εκτάκτων, έχει αλλάξει τελείως τα δεδομένα στο Δημόσιο. Η μόνιμη απασχόληση όλο και περιορίζεται.
Να οργανώσουμε το σύνολο των εργαζομένων στις Δημόσιες Υπηρεσίες, τους μόνιμους, τους έκτακτους, τους εργαζόμενους με σύμβαση ορισμένου χρόνου, τους εργαζόμενους σε εργολάβους.
Κυρίαρχο ζήτημα όμως παραμένει η συνδικαλιστική κάλυψη όλων και ιδιαίτερα των «εκτός των τειχών». Ταυτόχρονα, η άγρια εκμετάλλευση των εργαζομένων με ελαστικές εργασιακές σχέσεις είναι θέμα που πρέπει να απασχολήσει το συνδικαλιστικό κίνημα και να εντάξει πιο αποφασιστικά στη δράση του την προάσπιση των δικαιωμάτων όλων των εργαζομένων ανεξάρτητα από σχέση εργασίας και από εργοδότες.
Να πάρουμε μέτρα για την αξιοπιστία και την αναβάθμιση του κύρους του συνδικαλιστικού κινήματος
Η αξιοπιστία του συνδικαλιστικού κινήματος συνδέεται άμεσα, εκτός των άλλων, με τη στάση των ίδιων των συνδικαλιστικών στελεχών. Δυστυχώς, σήμερα εκδηλώνονται συμπεριφορές από ορισμένα στελέχη του συνδικαλιστικού κινήματος που εκθέτουν το κίνημα στο σύνολό του και δίνουν τη δυνατότητα στους αντιπάλους να συκοφαντούν και να απαξιώνουν το συνδικαλισμό. Οι παχυλές και προκλητικές αμοιβές συνδικαλιστών του ιδιωτικού τομέα, που συνδέονται με τη συνδικαλιστική τους ιδιότητα, οι αμοιβές από συμβούλια και επιτροπές, η αξιοποίηση της συνδικαλιστικής δράσης για προσωπικά και πολιτικά οφέλη, η αποδοχή κυβερνητικών ή διοικητικών θέσεων και η εναλλαγή των ρόλων, η αξιοποίηση των συνδικαλιστικών αδειών για προσωπικά οφέλη, η απουσία από τη συλλογική δράση και τους αγώνες, η διαμεσολάβηση για την προώθηση συμφερόντων με κομματικά ή παραταξιακά κριτήρια, έχουν εκθέσει και εκθέτουν το συνδικαλιστικό κίνημα. Για το χώρο του Δημοσίου, η τοποθέτηση συνδικαλιστικών στελεχών σε θέσεις του διοικητικού μηχανισμού πέρα από τα άλλα προβλήματα που δημιουργεί ακυρώνει τον ίδιο το ρόλο του συνδικαλιστικού κινήματος και έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ενότητα, τη συσπείρωση και τη δράση. Απαιτείται άμεσα η θεσμοθέτηση ενός κώδικα δεοντολογίας για όλα τα συνδικαλιστικά στελέχη.
Να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα γραφειοκρατικής λειτουργίας των συνδικάτων
Τα συνδικάτα από αυθεντικοί εκφραστές των μελών τείνουν να αποτελέσουν γραφειοκρατικούς μηχανισμούς, με τις παρατάξεις να υποκαθιστούν τη συμμετοχή και το διάλογο μεταξύ των εργαζομένων και να ευνοούν τις «συνεννοήσεις» σε επίπεδο ηγεσίας. Το φαινόμενο αυτό, που είναι έντονο στις τριτοβάθμιες οργανώσεις, αναπαράγεται στις δευτεροβάθμιες οργανώσεις και στα μεγάλα πρωτοβάθμια σωματεία. Ταυτόχρονα πολλές ΕΛΜΕ τις περισσότερες φορές αρκούνται στην απλή γνωστοποίηση των αγωνιστικών κινητοποιήσεων, χωρίς να διαμορφώσουν ένα πρόγραμμα ενημέρωσης και ενεργοποίησης των συναδέλφων. Απαιτείται η τήρηση των καταστατικών δημοκρατικών διαδικασιών, η ουσιαστική λειτουργία των οργάνων διοίκησης και η λήψη μέτρων που θα ενισχύουν τη διαφάνεια και την πληροφόρηση για τις αποφάσεις. Ταυτόχρονα, πρέπει να πάρουμε συγκεκριμένα μέτρα για τη μεγαλύτερη ενεργοποίηση των συναδέλφων στη ζωή των ΕΛΜΕ.
Να συντονίσουμε τη δράση μας με τους εργαζόμενους της Ευρώπης
Οι τελευταίες εξελίξεις σε επίπεδο ΕΕ αλλά και τα προβλήματα που δημιουργούνται στους εργαζομένους σε άλλες χώρες και ιδιαίτερα του Νότου επιβάλλουν τον συντονισμό και την κοινή δράση.
Η μετακίνηση των κέντρων λήψης αποφάσεων και άσκησης της οικονομικής πολιτικής και οικονομικής εξουσίας από το εθνικό στο ευρωπαϊκό και στο διεθνές επίπεδο είναι σημαντικότατη πρόκληση για τα συνδικάτα, τα οποία εξακολουθούν να είναι οργανωμένα στο μοντέλο του «έθνους-κράτους».
Απαιτείται, λοιπόν, η εγκατάλειψη της εσωστρέφειας και η ανάδειξη του ευρωπαϊκού και διεθνούς πλαισίου ως του νέου πεδίου ταξικής πάλης, γεγονός που γίνεται σήμερα εμφανέστερο με την οικονομική κρίση και τις επιπτώσεις του Ευρωπαϊκού Συμφώνου Σταθερότητας για την εργατική τάξη. Ζητούμενα είναι η συστηματική οικοδόμηση διμερών και πολυμερών σχέσεων και συμμαχιών με τα συνδικάτα των άλλων χωρών, η δημιουργία περιφερειακών συμμαχιών, η ανάληψη κοινής συνδικαλιστικής δράσης (Βαλκάνια, Νότια Ευρώπη) και η αναβάθμιση της διεθνούς συνδικαλιστικής παρέμβασης.
Το συνδικαλιστικό κίνημα, ιδιαίτερα στο δημόσιο τομέα, δέχεται και θα δεχτεί μεγάλη επίθεση. Η κυβέρνηση και το κεφάλαιο θα συνεχίσουν τη συκοφαντική επίθεση σε βάρος του συνδικαλιστικού κινήματος, με στόχο να το παρουσιάσουν συνένοχο στην κρίση. Στόχος τους είναι να συκοφαντήσουν τα συνδικάτα, αλλά και να καθυποτάξουν και να εξουδετερώσουν κάθε συλλογική δράση που προβάλλει αντίσταση στο μονόδρομο του Μνημονίου.
